Τετάρτη 11 Ιουνίου 2008

ΠΕΡΙ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Ο ΛΟΓΟΣ

Φίλοι μου αγαπητοί, «ο Δρ. Λέο Μπουσκάλια, γεννήθηκε στο Λος Άντζελες και είναι καθηγητής της Εκπαίδευσης στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας. Για πολλά χρόνια δίδαξε, επίσης, σε διάφορα σεμινάρια, το κοσμοαγάπητο[1] μάθημα Η αγάπη, από το οποίο προήλθε και το ομότιτλο βιβλίο του με την παγκόσμια επιτυχία. Είναι ένας ακούραστος ταξιδευτής` τον συνοδεύει παντού η φήμη του καλού ομιλητή και δασκάλου…»[2].
Αυτά διαβάζουμε για τον καθηγητή Μπουσκάλια στο βιβλίο του με τίτλο “Η αγάπη” το οποίο και ήταν το αγαπημένο του μάθημα…για εμάς την αγάπη την διδάσκει μοναδικά ο Ιησούς Χριστός, στην παγκόσμια και πανανθρώπινη ιστορικότητα…αλλά οι σκέψεις του για τα παιδαγωγικά πράγματα της Καλιφόρνιας (στην οποία και δραστηριοποιείται), της Αμερικής και της παγκόσμιας πανεπιστημιακής κοινότητος, η οποία πρέπει να πηγαίνει κόντρα στο σύστημα, κόντρα στην καθεστηκυία τάση της ισοπέδωσης του έργου των Πανεπιστημίων. Ειδικά στην Ελλάδα το πρόβλημα δεν είναι τα Πανεπιστήμια (δημόσια ή μη, δεν είναι αυτό το κύριο πρόβλημα) αυτά ως καθηγητές και φοιτητές συχνά εργάζονται κάτω από αντίξοες και αντιεπιστημονικές συνθήκες.
(Προσωπική μαρτυρία σήμερα που χαράσσω αυτές τις γραμμές, πήγα στην σχολή που φοιτώ για να δώσω μάθημα προφορικά, έφθασα γύρω στις 10 για να δώσω μάθημα στις 11.30 αυτή ήταν η σειρά και η ομάδα στην οποία είχα γραφθεί! Ξέρετε φίλοι μου τι ώρα μπήκα να δώσω μάθημα στις 15.30! ήμουν κατάκοπος και κουρασμένος, αγχωμένος και πικραμένος για το κατάντημα αυτό…της ανέξοδης για τον καθηγητή/τρια, αφού εκείνος/η εκαθέζετο αυτοκρατορικώς και εμείς ήμασταν όρθιοι και δυσκολεμένοι, αφού δεν ξέραμε πότε θα μπούμε μέσα να δώσουμε το μάθημα! Έτσι θα πάμε μπροστά; Έτσι θα γίνουμε καλύτεροι; Έτσι θα πάμε το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών από την 100η θέση στα Πανεπιστήμια του Κόσμου, να πάμε σε καλύτερη θέση και κατάσταση ούτως ώστε το Πανεπιστήμιο μας να γίνει ανταγωνιστικό και πρότυπο για πολλά άλλα; Με πόνο τα γράφω, με πόνο τα μεταφέρω! Αν δεν δούμε τα θέματα στη βάση της και την ουσία τους, τότε τίποτα δεν θα γίνει!)
Ας δώσουμε τον λόγο στον καθηγητή της Αγάπης, Λέο Μπουσκάλια, να μας πει την εμπειρική του γνώση από την διδασκαλική του πείρα και να δούμε τα λάθη και τα «αμαρτήματα», από την εκπαίδευση την πρωτοβάθμια, που και αυτή χωλαίνει, κληρονομεί τα προβλήματα της και δυσκολεύει το έργο της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (δεν ξέρω αν είναι εκπαίδευση ή στείρα μετάδοση γνώσεων στα παιδιά μας που τα «χρησιμοποιούν», χωρίς να το διαισθάνονται, ως αποθηκευτικούς χώρους ηλεκτρονικών υπολογιστών, ως κάρτες μνήμης, και δεν βλέπουν ότι τα παιδιά δεν είναι σώμα και ένστικτα αλλά είναι μια ψυχοσωματική ολότητα που οδεύει προς την ολοκλήρωση! Κοιτώντας το «συναμφότερον», την ψυχή και το σώμα του καθολικού ανθρώπου!) Όλα δε τα προβλήματα κορυφώνονται και συσσωρεύοντας στα πανεπιστημιακά έδρανα και στους χώρους των πανεπιστημίων τα οποία ο ν ε ι ρ ε υ ό μ α σ τ α ν, ως χώρους ελευθερίας και μόνιμης προόδου στην γνώση! Μάλλον εν τέλει δεν ήταν…εύχομαι να έχω μόνον εγώ αυτή την εντύπωση!
«Φανταστείτε πως θα ήταν ο κόσμος μας, αν ο καθένας μέσα σ’ αυτό το δωμάτιο είχε την ευκαιρία να ενθαρρυνθεί να γίνει ένα μοναδικό ανθρώπινο πλάσμα. Ξέρετε όμως τι νομίζω εγώ; Πως ο στόχος του παιδαγωγικού μας συστήματος είναι να κάνει όλους τους ανθρώπους ίδιους. Κι όταν το καταφέρουμε αυτό, θεωρούμε τον εαυτό μας τυχερό. Αυτό συμβαίνει κάθε μέρα! “Δε μ’ ενδιαφέρει η μοναδικότητα σου. Μ’ ενδιαφέρει αν κατάφερα να σου περάσω το δικό μου εαυτό και στο βαθμό που κατάφερα να με παπαγαλίζεις θεωρώ τον εαυτό μου πετυχημένο δάσκαλο”.
Διηγούμαι πάντα την ιστορία ενός σχολείου ζώων, μια συναρπαστική ιστορία που λένε οι παιδαγωγοί επί χρόνια. Πάντα γελάμε μ’ αυτή, αλλά ποτέ δεν κάνουμε τίποτε. Ένας λαγός, ένα πουλί, ένα ψάρι, ένας σκίουρος, μια πάπια και διάφορα άλλα ζώα αποφάσισαν ν’ ανοίξουν ένα σχολείο. Κάθησαν όλοι κάτω να οργανώσουν το πρόγραμμα έπρεπε να συμπεριληφθεί το τρέξιμο. Το πουλί επέμεινε για το πέταγμα. Το ψάρι επέμεινε για το κολύμπι. Ο σκίουρος επέμεινε για το κάθετο σκαρφάλωμα στα δέντρα. Κι όλα τα άλλα ζώα ήθελαν να συμπεριληφθεί στο πρόγραμμα η ειδικότητα τους, κι έτσι έβαλαν τα πάντα και μετά έκαναν το ανεπανόρθωτο σφάλμα να επιμείνουν να παρακολουθήσουν όλα τα ζώα όλα τα μαθήματα. Ο λαγός έτρεχε υπέροχα, κανείς δεν έτρεχε τόσο γρήγορα σαν το λαγό. Οι άλλοι όμως επέμειναν ότι ήταν απαραίτητο για τη διανοητική και συγκινησιακή πειθαρχία να μάθουν το λαγό να πετάει. Επέμειναν λοιπόν να μάθει να πετάει και τον ανέβασαν σ’ ένα κλαδί και του είπαν : «Πέτα, λαγέ». Το κακόμοιρο το ζωάκι πήδησε κι έσπασε το πόδι του και το κεφάλι του. Έπαθε ζημιά ο εγκέφαλος του και μετά ούτε να τρέξει καλά δεν μπορούσε. Έτσι αντί για Α στο τρέξιμο πήρε Γ. Πήρε κι ένα Δ στο πέταγμα για την καλή του προσπάθεια. Κι όλοι στην επιτροπή του προγράμματος ήταν ευχαριστημένοι. Το ίδιο έγινε και με το πουλί – πέταγε σαν τον άνεμο εδώ κι εκεί, έκανε τούμπες και κόλπα κι έπαιρνε Α στο πέταγμα. Οι άλλοι όμως επέμειναν ότι έπρεπε να μάθει να σκάβει τρύπες σαν τυφλοπόντικας. Βέβαια το πουλί έσπασε τελικά τα φτερά του και το ράμφος του και πολλά άλλα και δεν μπορούσε πια ούτε να πετάει. Όλοι όμως ευχαριστήθηκαν που του έβαλαν Γ στο πέταγμα, και ούτω καθεξής.
[3] Και ξέρετε ποιος ήταν ο αριστούχος αυτού του σχολείου; Ένα διανοητικά καθυστερημένο χέλι, γιατί μπορούσε να κάνει τα πάντα σχεδόν αρκετά καλά. Η κουκουβάγια αποσύρθηκε και τώρα ψηφίζει “όχι” σε όλα τα ψηφίσματα που έχουν να κάνουν με τα κονδύλια της παιδείας[4].
Όλοι το ξέρουμε πολύ καλά, πως ο τρόπος αυτός είναι λανθασμένος κι ωστόσο κανείς δεν κάνει ποτέ τίποτε. Μπορεί να είσαι μεγαλοφυΐα. Μπορεί να είσαι ένας από τους μεγαλύτερους συγγραφείς του κόσμου – δε θα καταφέρεις να μπεις στο Πανεπιστήμιο αν δεν περάσεις την τριγωνομετρία. Που θα την κάνεις τι; Δεν μπορείς να πάρεις απολυτήριο από το Λύκειο αν δεν κάνεις αυτό ή το άλλο! Δεν έχει καμμιά σημασία ποιος είσαι. Ρίξτε μια ματιά στη λίστα των αποτυχημένων μαθητών : Γουίλιαμ Φώκνερ, Τζον Φ. Κέννεντυ, Τόμας Έντισον. Δεν μπορούσαν να τα βγάλουν πέρα στο σχολείο. Ήταν κόλαση γι’ αυτούς. «Δε θέλω να μάθω κάθετο σκαρφάλωμα». «Δεν έχει σημασία, είναι καλή πνευματική άσκηση».
Σαν άτομα δεν πρέπει να αρκούμαστε στο να γίνουμε απλώς σαν τους άλλους. Πρέπει να πολεμήσουμε το σύστημα. Πάρτε για παράδειγμα τους καθηγητές των τεχνικών. (Δεν έχω τίποτε εναντίον των καθηγητών των τεχνικών. Τους λυπάμαι τους καημένους.)
Θυμάμαι τις φορές που ερχόνταν στην τάξη μου στο Δημοτικό κι είμαι σίγουρος ότι τους θυμόμαστε κι εσείς. Σας έδιναν ένα κομμάτι χαρτί, ο δάσκαλος ετοίμαζε τον πίνακα, κι εσείς περιμένατε γεμάτοι ενθουσιασμό. Θα ήταν η ώρα των τεχνικών. Είχατε μπροστά σας μια σειρά από κραγιόνια, δένατε τα χέρια σας και περιμένατε. Σε λίγο ερχόταν τρέχοντας μια ταλαίπωρη, εξαντλημένη γυναίκα, που βιαζόταν γιατί έπρεπε να διδάξει τεχνικά σε άλλες δεκατέσσερις τάξεις αυτή τη μέρα. Ορμούσε μέσα με το καπέλο της στραβοβαλμένο, λαχανιασμένη και ανάγγελε : «Καλημέρα, παιδιά. Σήμερα θα ζωγραφίσουμε ένα δέντρο». «Ζήτω», έλεγαν τα παιδιά, «θα ζωγραφίσουμε ένα δέντρο!». Έπαιρνε λοιπόν ένα πράσινο κραγιόνι και σχεδίαζε αυτό το μεγάλο πράσινο πράγμα. Μετά του σχεδίαζε μία καφετιά βάση και λίγα χορταράκια. «Αυτό είναι ένα δέντρο», έλεγε. Και τα παιδιά το κοίταζαν καλά κι έλεγαν, «Αυτό δεν είναι δέντρο, είναι γλειφιντζούρι
[5]». Εκείνη όμως επέμενε και μοίραζε τα χαρτιά λέγοντας : «Τώρα ζωγραφίστε κι εσείς ένα δέντρο», αλλά «Ζωγραφίστε το δέντρο μου». Και όσο πιο γρήγορα καταλάβαινες τι ήθελε και κατάφερνες να μιμηθείς το γλειφιντζούρι[6] και να της το δώσεις, τόσο πιο εύκολα έπαιρνες Α.
Υπήρχε όμως πάντα ο μικρούλης που ήξερε ότι αυτό δεν ήταν δέντρο, γιατί είχε δει τα δέντρα έτσι όπως δεν τα είχε ζήσει ποτέ η καθηγήτρια των τεχνικών…Έτσι έπαιρνε το μοβ και το πορτοκαλί και το μπλε και το ροζ και το πράσινο και γέμιζε τη σελίδα του και μετά σηκονώταν και της το πήγαινε χαρούμενος. Η καθηγήτρια το κοίταζε και έλεγε : «Ω, Θεέ μου, εγκεφαλική βλάβη – να πάει σε ειδική τάξη».
Πόσος καιρός χρειάζεται για να καταλάβει κάποιος ότι αυτό που του λες στην πραγματικότητα είναι, «Για να σε περάσω, θέλω να μιμηθείς το δέντρο μου». Έτσι πηγαίνουν τα πράγματα από την πρώτη του Δημοτικού ως τα σεμινάρια του Πανεπιστημίου. Εγώ διδάσκω σε σεμινάρια στο Πανεπιστήμιο. Είναι απίστευτο το πώς έχουν μάθει πια να παπαγαλίζουν τα παιδιά που έχουν φτάσει σ’ αυτό το επίπεδο. Ρωτάτε αν σκέφτονται; Μη λέτε ανοησίες. Μπορούν να σου επαναλάβουν λέξη προς λέξη τα στοιχεία που μας δίνεις. Και δεν μπορείς να τα κατηγορήσεις αυτά τα παιδιά, γιατί έτσι έμαθαν. Τους λες : «Σκέψου δημιουργικά» και τους πιάνει φόβος. «Δεν το εννοεί πραγματικά αυτό, έτσι δεν είναι;» Τι συμβαίνει λοιπόν στη μοναδικότητα μας, τι συμβαίνει στο δέντρο μας; Όλη αυτή η καταπληκτική μοναδικότητα χάνεται στον πάτο της θάλασσας. Όλοι είναι σαν όλους κι όλοι είναι ευτυχισμένοι. Ο Ρ. Ντ. Λαινγκ λέει : «Ικανοποιούμαστε όταν κάνουμε τα παιδιά μας ανθρώπους σαν κι εμάς : στερημένους, άρρωστους, τυφλούς, κουφούς, αλλά με υψηλό δείκτη νοημοσύνης».
[7]
Πόσο σοφά και επίκαιρα με τα τόσα προβλήματα στο χώρο της παιδείας μας τα είπε ο Καθηγητής! Ας σκεφθεί ο καθένας μας επί του κειμένου και ας πιέσει όσο μπορεί το σύστημα να αφήσει, εμάς και τα παιδιά μας να αναπνέουμε μαθαίνοντας (εκπαιδευόμενοι) και να μαθαίνουμε (εκπαιδευόμαστε) αναπνέοντας ελευθερία και επιμορφωτικές δυνατότητες αναλόγως των εμπειριών, βλέψεων και εφέσεων μας στον τομέα που θέλουμε και επιλέγουμε χωρίς να θέλουμε όλοι να ξέρουν όσα λίγα ή πολλά γνωρίζουμε εμείς, χωρίς να τους πιέσουμε προς την δική μας πορεία!
Σεβαστείτε όσους ελεύθερα θέλουν να μαθαίνουν χωρίς πληρωμές και δοσοληψίες οικονομικής φύσεως διότι τότε και η γνώση θα γίνει εμπορικό και εμπορεύσιμο αγαθό!
Είθε η Σοφία του Θεού, ο ΙΗΣΟΥΣ Χριστός μας να φωτίσει τους ιθύνοντες προς αυτή (την κατεύθυνση της ελευθεροποίησης της γνώσης στα ήδη υπάρχοντα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα) την πορεία στόχευσης και όλα να είναι προς το συμφέρον του πιο πτωχού αδελφού και φίλου μας αυτής της χώρας που πάντα η γνώση ήταν αγαθό του Δήμου και όχι της πλουτοκρατίας.


Modern Father

[1] Κοσμαγάπητο (είναι η ορθή γραφή) αλλά διατηρούμε την γραφή της μετάφρασης του βιβλίου της κάτωθι παραπομπής.
[2] Λέο Μπουσκάλια, Η αγάπη, εκδόσεις Γλάρος, σ.3.
[3] Όλοι ήσαν χαιρέκακοι όταν έβλεπαν να μην προοδεύουν στον τομέα τους, αυτοί που πολυδιέσπασαν το χάρισμα που είχαν και ήταν μόνον ίδιον τους προσωπικό, αλλά ασχολούνταν με ότι τους επέβαλαν (το σύστημα και όταν αυτό το σύστημα χωλαίνει τότε η κάθε μορφής επανάσταση είναι η μ ό ν η λύση) και ο σειρμός ήθελε!
[4]Η σοφία (αυτό καθ’ ημάς συμβολίζει η κουκουβάγια, και όλους εμάς που περάσαμε και περνάμε από των δασκάλων μας τα έδρανα, τα άλλα ζώα) απορρίπτει κάθε προσπάθεια που δεν γίνεται προς την διαπαιδαγώγηση αλλά σε μια στείρα και άκαρπη συσσώρευση γνωσιοληπτικών πληροφοριών.
[5] Νομίζουμε ότι η ορθή γραφή είναι γλιφιτζούρι, αλλά διατηρούμε την γραφή της μεταφράσεως.
[6] Διαβάστε την παραπάνω υποσημείωση.
[7] Λέο Μπουσκάλια, «να ζείς, ν’ αγαπάς και να μαθαίνεις», εκδ. Γλάρος, σσ. 28 - 31

Δεν υπάρχουν σχόλια: