«Κατ’ εξοχήν τρόπο και τόπο πρωτογενούς μόρφωσης και μεταμόρφωσης του ανθρώπου συνιστά για την Εκκλησία η λατρεία. Με τη μετοχή τους σ’ αυτή οι πιστοί μαθαίνουν να ζουν όπως ο Χριστός : να προσφέρουν ό,τι έχουν, μα προπάντων ό,τι είναι στους άλλους.»
Πρωτοπρεσβυτέρου Αλεξάνδρου Σμέμαν, «Λειτουργία και Ζωή», εκδ. Αρμός, σ. 9
Η λατρεία της εκκλησίας μας είναι ο βασικός τρόπος έκφρασης της και επικοινωνίας με τον άνθρωπο του σήμερα! Μέσω της λατρείας της η εκκλησία του Χριστού έγινε ένα δημόσιο γεγονός…έγινε γεγονός που αφορά τον άνθρωπο και αφορά και στην πνευματική του ζωή και πρόοδο.
Δυστυχώς στον πλούτο αυτό της λατρείας της Εκκλησίας πολλοί μένουμε αμέτοχοι και είμαστε άσχετοι και άκαπνοι αυτού του καπνού της αγιότητος…κανείς δεν ξέρει τίποτα, κανείς δεν μπορεί να πει ότι έτσι που είναι διαμορφωμένη η λατρεία της Εκκλησίας μετέχει ολοκληρωτικά και καθολικά σε αυτήν.
Πρώτος παράγοντας ο οποίος απομακρύνει το λατρεύων σώμα από την λατρευτική διαδικασία είναι η μη καθολική συμμετοχή του, δηλαδή όταν πρωτολατρεύθηκε ο Κύριος μας, λατρεύθηκε από όλους μαζί και με κέντρο την συχνή τους εύρεση σε ένα τόπο κοινό για όλους τους πιστούς! Άρα δεν υπήρχαν αυτοί οι οποίοι δρούσαν ως τελεστές και αυτοί που παρακολουθούσαν ως τελούμενοι…άρα όλοι λάτρευαν τον Θεό χωρίς να είναι κάποιος πρώτος και κάποιος δεύτερος…άρα όλοι ίσοι και αγαπώντες τον Χριστό μας!
Δυστυχώς για εμάς σήμερα έτσι όπως είναι διαρθρωμένη η θεία λατρεία ελάχιστα μπορούν να μετέχουν οι πιστοί δηλαδή να απαγγέλουν ή να ψάλλουν στο ναό!
Μήπως πρέπει να προχωρήσουμε σε τομές, σε επανάσταση μετοχής, να είμαστε εκείνοι οι οποίοι θα μετέχουμε στη λατρεία και όχι να αφήνουμε τους κληρικούς ή τους ψάλτες να μας αφήνουν εκτός…ας ζητήσουμε το αυτονόητο η λατρεία να γίνει λατρεία όλων μας!
Δεύτερος βασικός παράγοντας ο οποίος μας απομακρύνει από την κατάληψη του πλήρους νοήματος της θείας λατρείας είναι η γλώσσα της λατρείας! Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί αφού η εκκλησία του τότε οικειοποιήθηκε την γλώσσα της εποχής της και έκανε την λατρεία της να είναι φτιαγμένη και δομημένη στην καθημερινή γλώσσα και γραφή του τότε, γιατί μας δένει εμάς στο καράβι της παραδοσιακότητας να μένουμε και να διατηρούμε στην Ελλάδα του σήμερα μια λατρεία σε γλώσσα που δυστυχώς ελάχιστοι την κατανοούμε…
Μήπως πρέπει και τον βαθμό μετοχή μας και την γλώσσα έκφρασης της λατρείας να τον δούμε και να αποφασίσουμε τομές…να αποφασίσουμε τα αυτονόητα ότι εμείς πρέπει να μετέχουμε και λατρεύουμε όλοι μαζί και να δούμε ότι η γλώσσα της λατρείας πρέπει να είναι η καθημερινή μας γλώσσα…για να πηγαίνουμε στο γάμο και στη βάπτιση, στη θεία λειτουργία και στις κηδείες και να κατανοούμε πλήρως τι λέμε εμείς στο Θεό μας μέσω της λατρείας μας και τι μας λέγει εμάς ο Κύριος μας μέσω της αγίας Γραφής!
Οι απόψεις σας είναι χρήσιμες και ενδιαφέρουσες και τα ερωτήματα είναι δύο:
Α. μήπως πρέπει όλοι μας να είμαστε μέτοχοι στη λατρεία μας? Να παρακάμψουμε τους ψάλτες και να ψέλνουμε και να μετέχουμε όλοι μας στη θεία Λατρεία?
Β. μήπως πρέπει να αφήσουμε πίσω μας τη θεία λατρεία σε μια ακατανόητη ή δύσκολη και δύστροπη γλώσσα? Και να εισάγουμε την δημοτική στη θεία λατρεία για να κατανοούμε πλήρως το θείο μήνυμα της θείας λατρείας?
Μήπως με τη δύσκολη γλώσσα και τους μελωδικούς μας ψάλτες θα γίνει μουσείο η λατρεία μας???
Εμείς θα αποφασίσουμε για το μέλλον του εκκλησιαστικού σώματος και κανείς δεν θα μας στερήσει το μέλλον προφασιζόμενος παραδοσιακότατα και προσήλωση σ’ αυτά που μάθαμε από τους πατέρες μας, οι οποίοι τι έκαναν ζούσαν και ποιμαντικά επενέβαιναν στην εποχή τους και για την εποχή τους!
Πρωτοπρεσβυτέρου Αλεξάνδρου Σμέμαν, «Λειτουργία και Ζωή», εκδ. Αρμός, σ. 9
Η λατρεία της εκκλησίας μας είναι ο βασικός τρόπος έκφρασης της και επικοινωνίας με τον άνθρωπο του σήμερα! Μέσω της λατρείας της η εκκλησία του Χριστού έγινε ένα δημόσιο γεγονός…έγινε γεγονός που αφορά τον άνθρωπο και αφορά και στην πνευματική του ζωή και πρόοδο.
Δυστυχώς στον πλούτο αυτό της λατρείας της Εκκλησίας πολλοί μένουμε αμέτοχοι και είμαστε άσχετοι και άκαπνοι αυτού του καπνού της αγιότητος…κανείς δεν ξέρει τίποτα, κανείς δεν μπορεί να πει ότι έτσι που είναι διαμορφωμένη η λατρεία της Εκκλησίας μετέχει ολοκληρωτικά και καθολικά σε αυτήν.
Πρώτος παράγοντας ο οποίος απομακρύνει το λατρεύων σώμα από την λατρευτική διαδικασία είναι η μη καθολική συμμετοχή του, δηλαδή όταν πρωτολατρεύθηκε ο Κύριος μας, λατρεύθηκε από όλους μαζί και με κέντρο την συχνή τους εύρεση σε ένα τόπο κοινό για όλους τους πιστούς! Άρα δεν υπήρχαν αυτοί οι οποίοι δρούσαν ως τελεστές και αυτοί που παρακολουθούσαν ως τελούμενοι…άρα όλοι λάτρευαν τον Θεό χωρίς να είναι κάποιος πρώτος και κάποιος δεύτερος…άρα όλοι ίσοι και αγαπώντες τον Χριστό μας!
Δυστυχώς για εμάς σήμερα έτσι όπως είναι διαρθρωμένη η θεία λατρεία ελάχιστα μπορούν να μετέχουν οι πιστοί δηλαδή να απαγγέλουν ή να ψάλλουν στο ναό!
Μήπως πρέπει να προχωρήσουμε σε τομές, σε επανάσταση μετοχής, να είμαστε εκείνοι οι οποίοι θα μετέχουμε στη λατρεία και όχι να αφήνουμε τους κληρικούς ή τους ψάλτες να μας αφήνουν εκτός…ας ζητήσουμε το αυτονόητο η λατρεία να γίνει λατρεία όλων μας!
Δεύτερος βασικός παράγοντας ο οποίος μας απομακρύνει από την κατάληψη του πλήρους νοήματος της θείας λατρείας είναι η γλώσσα της λατρείας! Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί αφού η εκκλησία του τότε οικειοποιήθηκε την γλώσσα της εποχής της και έκανε την λατρεία της να είναι φτιαγμένη και δομημένη στην καθημερινή γλώσσα και γραφή του τότε, γιατί μας δένει εμάς στο καράβι της παραδοσιακότητας να μένουμε και να διατηρούμε στην Ελλάδα του σήμερα μια λατρεία σε γλώσσα που δυστυχώς ελάχιστοι την κατανοούμε…
Μήπως πρέπει και τον βαθμό μετοχή μας και την γλώσσα έκφρασης της λατρείας να τον δούμε και να αποφασίσουμε τομές…να αποφασίσουμε τα αυτονόητα ότι εμείς πρέπει να μετέχουμε και λατρεύουμε όλοι μαζί και να δούμε ότι η γλώσσα της λατρείας πρέπει να είναι η καθημερινή μας γλώσσα…για να πηγαίνουμε στο γάμο και στη βάπτιση, στη θεία λειτουργία και στις κηδείες και να κατανοούμε πλήρως τι λέμε εμείς στο Θεό μας μέσω της λατρείας μας και τι μας λέγει εμάς ο Κύριος μας μέσω της αγίας Γραφής!
Οι απόψεις σας είναι χρήσιμες και ενδιαφέρουσες και τα ερωτήματα είναι δύο:
Α. μήπως πρέπει όλοι μας να είμαστε μέτοχοι στη λατρεία μας? Να παρακάμψουμε τους ψάλτες και να ψέλνουμε και να μετέχουμε όλοι μας στη θεία Λατρεία?
Β. μήπως πρέπει να αφήσουμε πίσω μας τη θεία λατρεία σε μια ακατανόητη ή δύσκολη και δύστροπη γλώσσα? Και να εισάγουμε την δημοτική στη θεία λατρεία για να κατανοούμε πλήρως το θείο μήνυμα της θείας λατρείας?
Μήπως με τη δύσκολη γλώσσα και τους μελωδικούς μας ψάλτες θα γίνει μουσείο η λατρεία μας???
Εμείς θα αποφασίσουμε για το μέλλον του εκκλησιαστικού σώματος και κανείς δεν θα μας στερήσει το μέλλον προφασιζόμενος παραδοσιακότατα και προσήλωση σ’ αυτά που μάθαμε από τους πατέρες μας, οι οποίοι τι έκαναν ζούσαν και ποιμαντικά επενέβαιναν στην εποχή τους και για την εποχή τους!
Modern Father
9 σχόλια:
θα συμφωνησω πάτερ μαζι σου..διάβασα το αποδειπνο σε μεταφραση και επαθα πλάκα!!! τοσο καιρο διαβαζα κ δεν ηξερα τι ελεγα απλα μονο τα ελεγα...τωρα ομως οχι μονο το καταλαβα αλλα τα ενιωθα πιο πολυ αυτα που διάβαζα...στην Πρεβεζα ο Μητροπολιτης εχει κανει μεταφράσεις και τα ευχελαια,αγιασμοι,αποδειπνο κτλ διαβαζονται στην δημοτική!!!
Για την Θεια Λειτουργια καποιες τροποποιησεις καλο ειναι να γινουν...αλλα με την ψαλτικη τι θα γινει???
Κωστας Σακελ.
σε βρίσκω στη σωση κατεύθυνση...εμενα με ανααύει και στην αρχαια του μορφη και δεν σου κρυβω οτι σε επερχομενη αλλαγη γλωσσας εντος της δημόσιας λατρείας της Εκκλησίας, εγω στο σπίτι μου όποια ακολουθία κάνω θα την κανω στην αρχαια γλωσσα!αλλα αυτο δεν σημαινει οτι δεν βλεπω το πρόβλημα...δεν κατανοώ οτι πλήθος πολύ των πιστων δεν κατανοούν τη λεμε στη θεία Λατρεία και δεν μετέχει ουτε ο νούς τους!
η λατρεια ειναι η επικοινωνια μας με τον Θεο αν εγω ειμαι τούρκος και στη λατρεια μου μιλω αλλα γλώσσα τότε δε θα ειναι αλογος η επικοινωνία???
Πάτερ μου,
οι προβληματισμοί που θέσατε έχουν τεθεί και πάλιν και πολλάκις και ποτέ δεν έγινε τίποτε-χαρακτηριστικό γνώρισμα της μουσειακής προσέγγισης της πίστης μας από τους ίδιους τους θεματοφύλακές της που το μόνο που ξέρουν είναινα απλώνουν τα χέρια τους σταυροειδώς για να τους ντύσουν οι παρατρεχάμενοι διάκονοι. Για τα ερωτήματά σας έχω να πω τα εξής:
1.Η θεία Λειτουργία ποτέ δεν προέβλεπε ψάλτη αλλά "λαό". Εσχάτως κυκλοφόρησαν και Ιερατικά με την ένδειξη "Χορός". Εννοείται πως οι λαϊκοί είναι εκείνοι που πρέπει να απαντούν στις αιτήσεις και να λένε και κανένα τροπάριο. Άλλωστε το σχήμα παπάς-ψάλτης είναι υπόθεση 180-200 ετών, από τότε που η βυζ.μουσική έγινε η επίσημη λειτουργική υπόκρουση των ακολουθιών. Αυτό πράττουν και οι δυτικοί χριστιανοί, όπου στις ακολουθίες τους ψέλνουν όλοι!όταν όμως τολμούσαμε να θέσουμε παρόμοιο ερώτημα με το δικό σας, οι "υπερορθόδοξοι" μας αποκαλούσαν πουλημένους, κρυφοδυτικούς και πως "100 χορωδίες δεν κάνουν έναν Στανίτσα" και άλλα κωμικά. Δεν συζητώ επίσης και την λειτουργική αναγέννηση που πρέπει να συνοδεύει αυτές τις αλλαγές.
2.Η μετάφραση των λειτουργικών κειμένων με βρίσκει κάθετα αντίθετο! Δεν νομίζω πως θα "ενδιαφερθεί" περισσότερο ο πιστός για κάποια μετάφραση. Άλλωστε, αν γίνει κάποια μετάφραση αυτό μπορεί να γίνει μόνο στις Αιτήσεις και πουθενά αλλού (άντε και στα Αναγνώσματα)διότι τα υπόλοιπα είναι ταυτόχρονα και μουσικά κείμενα, οπότε δεν επιδέχονται αλλαγών. Επίσης, θα μειωθεί τρομερά η δυναμική των εκκλ.κειμένων. Πως θα πεις "τα καθαρά νερά που φέρνουν την χάρη" αν όχι με την φράση "Τα ρείθρα της χάριτος"; Πως θα μεταφράσεις επίσης το «Μακαρία η κοιλία η βαστάσασά σε και μαστοί ους εθήλασας» ; Μήπως ως: «Χαρά στη μάνα που σε γέννησε και σε θήλασε»;;
Εν κατακλείδι: είναι επιτακτική ανάγκη, άμεση θα έλεγα, να γίνει μια μελετημένη Λειτουργική Αναγέννηση σε όλους τους τομείς. Η πλήρης κυριαρχία της δημοτικής όμως μόνο προβλήματα θα έφερνε. Φίλος ιερέας Ρκαθολικός (το Βατικανό από το 1968 επιβάλλει στις ακολουθίες την τοπική γλώσσα κάθε χώρας) μου έλεγε πως μόνο σε ένα μοναστήρι στην Γαλλία ευχαριστήθηκε τις ακολουθίες διότι γίνονται ακόμη στην παραδοσιακή λατινική! Για αυτό λοιπόν, διαφωνώ κάθετα με την μετάφραση της τ'οσο πλούσιας Ορθόδοξης Λειτουργικής παράδοσής μας στα νεοελληνικά.
Την ευχή.
πατερ μου ευχαριστω για τη συνεισφορα σας εδω στο θεμα αυτο!
οντως εχετεδικιο ως προς τον χορο...ειναι αναγκη σε ολα να υπαρχουν οι ανθρωποι που θα μετεχουν γιατι σε αυτους ανηκει η λατρεια και για αυτους ολα γινονται αφου ο Θεος μας ειναι ανενδεής δεν χρειαζεται τιποτα για αυτο και ολα γινονται για το δικο μας το καλο και την δικη μας πνευματικη προοδο!
οσο για τη γλωσσα νομιζω οτι εμεις πρεπει να εχουμε την συναισθηση της καταστασεως...δεν μετεχουν στη λατρεια μας!γιατι δεν κατανοουν μεγαλο μερος της...δεν μετεχουν σ' αυτα που ακουνε!
δεν ξερω τι μπορει να γινει...
μαλλον εμεις πρεπει να απλοποιησουμε ολα οσα ευρισκονται εντος του Ναου...δεν ανηκει η εκκλησια μονον στους λαμπροφορεμενους αρχιερεις αλλα και σε ολα το σωμα του Χριστου μας!
δεν νομιζω οτι μας πειθει η εμπειρια του ρωμαιοκαθολικου ιερεως, πρεπει και εμεις να χαιρομαστε την λατρεια στο αγιον ορος αλλα πρεπει και στον κοσμο να μετεχουμε!
Πάτερ
Νομίζω ότι το ζήτημα είναι λίγο πιο απλό καθώς η θεία λειτουργία δεν είναι διάλεξη αλλά μυσταγωγία, ο πιστός μετέχει όχι "αυτολεξεί" αλλά μυστηριακά.
Αναφορικά δε με την μη κατανόηση των λέξεων και φράσεων, υπάρχουν τα εγκόλπια λειτουργίας που έχουν στη μια πλευρά το αρχαίο και απέναντι την μετάφραση στην νεοελληνική.
Μπορεί ο πιστός να προετοιμασθεί διαβάζοντας μέσα στην εβδομάδα και μια και σχεδόν πάντα το ίδιο κείμενο θα αντιμετωπίζει, θα του γίνει πια οικείο.
Και αν κάτι δεν καταλαβαίνει την ώρα της λειτουργίας, μπορεί να δει το ερμηνευμένο.
Το κάνουν πολλοί γνωστοί μου, του δημοτικού απόφοιτοι, και τα πάνε μια χαρά και έχουν και μεγαλύτερη προσήλωση από μένα την..πολύξερη :)
Και ας μην ξεχνούμε και τον Θεό που φωτίζει....και αναδεικνύονται καθηγητές, αμαθείς γριούλες της κυριακάτικης λειτουργίας και ανεγκέφαλοι οι εγγράμματοι!
παλι θα επιμεινω οτι για να μετασχεις της μυσταγωγιας...πρεπει να την κατανοες!πρεπει να κατανοεις το γεγονος που βλέπεις διαδραματιζομενο μπροστά σου!
χαιρομαι για την φωτιση του αγιου Πνευματος την οποια υπονοείται...και στην οποια θα μετεχουμε οσοι μας επιτρεπουν οι βιωτικες μας μέριμνες!καλη φωτιση σε οσους το θελησουν παντως ειναι τραγικο να μην κατανοουμε αυτο το οποιο μας ερχεται εκ Θεου ως ωρεα της χάριτος του!
Επιτρέψτε μου μια ταπεινή άποψη, στην ενδιαφέρουσα και ιδιαίτερα πολιτισμένη συζήτηση που γίνεται στο ιστολόγιο αυτό. Η "γλώσσα" της Εκκλησίας μας ΔΕΝ είναι (και ευτυχώς) μόνο λέξεις. Είναι και εικόνες / παραστάσεις, είναι και κινήσεις (διαφόρων μελών του σώματος), είναι και εμπειρικό βίωμα.
ΕΙΚΟΝΕΣ: Ό,τι βλέπουμε γύρω μας στο Ναό, η στο εικονοστάσι του σπιτιού μας.
ΚΙΝΗΣΕΙΣ: Το σημείο του Σταυρού, υπόκλιση, γονάτισμα.
ΕΜΠΕΙΡΙΚΟ ΒΙΩΜΑ: Ήμουν κάποτε στον Όσιο Δαβίδ στη Βόρεια Εύβοια, μαζί με συμφοιτητές μου από την Θεολογική Αθηνών. Παρακολουθούσα Αγρυπνία στην οποία ιερουργούσε ο μακ. Ιάκωβος Τσαλίκης. Τα φώτα λιγοστά. Πίσω μου, συμφοιτητής μου έκλαιγε γοερά. Συγκλονίστηκα. Ήταν μια τρομακτική "λειτουργική" εμπειρία για εμένα.
οντως εχετε δικαιο ως προς το οτι το λειτουργικο γεγονος ειναι μια συνθεση κινησεων και λογων...δεν αφιβαλλω για τον συγκλονισμο των ανθρωπων ενωπιον αγιων λειτουργων και να ξερετε οτι δεν εχω καταληξει ακομη τι χρειαζεται εκτος απο εντονη πνευματικη ζωη δικη μας για να επιτευχθει λειτουργικη αναζωπυρωση του ιερου χαρισματος του βαπτισματος που εχουμε ολοι μας!
μακαρι να ειμαστε ολοι οι λειτουργοι κατανυκτικοτατι και εν προσευχη συγκεντρωμενοι σαν τους πατερες Πορφύριο και Ιάκωβο!
οι ευχες τους μαζι μας!
Επιτρέψτε μου να υπενθυμίσω ότι αναφορικά με την κατανόηση των λέξεων και των λειτουργικών κειμένων, έχω ήδη επισημάνει έναν τρόπο στο προηγούμενο σημείωμά μου.
Δημοσίευση σχολίου